Questions

186. Bill always buys lottery tickets. (Special)
What kind of tickets does Bill always buy?

187. He flew to New York a fortnight ago. (Special)
When did he fly to New York?

188. They have forgotten to bring their exercise-books. (Alternative)
Have they forgotten to bring their exercise-books or vocabulary?

189. He was happy to see you, wasn’t he? (Disjunctive)

190. We shall choose some new dresses for Ann. (General)
Shall we choose some new dresses dor Ann?

191. He couldn’t come because he was drunk. (Special)
Why couldn’t he come?

192. We have finished our work. (Special)
Whose work have we finished?

193. You are not working hard enough, are you? (Disjunctive)

194. Jane will invite 7 other people to the party. (Special)
Who will invite 7 other people to the party?

195. Bill had to call her name several times before she heard him. (General)
Did Bill have to call her name several times before she heard him?

196. We shall have to examine you again. (Special)
Whose shall we have to examine again?

197. They took photos after the ceremony. (Special)
When did they take photos?

198. There was no butter on the table, was there? (Disjunctive)

199. The letter has been posted already. (Alternative)
Has the letter or the email been posted alredy?

200. You must leave the country at once. (General)
Must you leave the country?

201. Linda parked her car in the wrong place. (Special)
Where did Linda park her car?

202. Max put all the dishes away after he had dried them. (Special)
When did Max put all the dishes away?

203. The wind is blowing very strongly tonight, isn’t it? (Disjunctive)

204. You will be given the answer next week. (Alternative)
Will you be give the answer next week or next day?

205. He had to wait for an hour before she came. (General)
Did he have to wait for an hour before she came?

206. They will send him to prison. (Special)
Who will they sent to prison?

207. Mother has thrown your homework into the waste paper basket. (Special)
Whose homework has Mother thrown into the waste paper basket?

208. She will be here in half an hour. (Alternative)
Will she be here in half an hour or at twelve?

209. They are learning higher mathematics. (General)
Are they learning higher mathematics?

210. He has a cold hath every day, doesn’t he? (Disjunctive)

211. They had to speak in a whisper in order not to wake him up. (Special)
Why did they have to speak in a whisper?

212. He was looking for his gloves at that moment. (Special)
What was he looking for at that moment?

213. He hasn’t paid the phone bill yet, has he? (Disjunctive)

214. The children are waiting for their grandmother. (Alternative)
Are the children waiting for their grandmother or parents?

215. He always tries to please you. (General)
Does he always try to please you?

216. She apologized for starting without me. (Special)
Why did she aplogized for?

217. They were leaving early the next morning. (Special)
When were they leaving?

218. He hasn’t eaten anything for 24 hours, has he? (Disjunctive)

219. He quite agrees with you. (Alternative)
Does he or she quite agree with you?

220. They had to speak loudly for her to hear them. (General)
Did they have to speak loudly for her to hear them?

221. The boy ran home to tell his parents about it. (Special)
Where did the boy run to tell his parents about it?

222. When I met him, he was studying painting. (Special)
What was he studying when I met him?

223. He hasn’t paid the telephone bill yet, has he? (Disjunctive)

224. Harold will put me up for the night. (Alternative)
Will Harold put me or Ann up for the night?

225. He had to go back for his umbrella. (General)
Did he have to go back for his umbrella?

226. She wrote me a long letter last month. (Special)
Whom did she write a long letter last month?

227. Mozart spent the last ten years of his life in Vienna. (Special)
Where did Mozart spend the last ten years of his life?

228. They will be here soon, won’t they? (Disjunctive)

229. He is going to Berlin tomorrow. (Alternative)
Is he going to Berlin tomorrow or today?

230. They had to stay there longer than they expected. (General)
Did they have to stay there longer than they expected?

231. He had a better collection of stamps than you. (General)
Did he have a better collection of stamps than you?

232. I have to go to the dentist this morning. (Special)
When do I have go to the dentist?

233. Columbus discovered America in 1492, didn’t he? (Disjunctive)

234. They will send him to jail. (General)
Will they send him to jail?

235. He has just been to the baker’s. (Special)
Where has he just been?

236. My husband has been away for a week. (Special)
How long did my husband have been away?

237. George is taking his exam in June. (Special)
What is George taking in June?

238. They are waiting outside. (Alternative)
Are they waithing outside orinside?

239. They had to leave the town at night. (General)
Did they have to leave the town at night?

240. Ann won the last game, didn’t she? (Disjunctive)

241. He has thrown the papers into the waste basket. (Special)
Where has he thrown the papers into?

242. We always try to please you. (Special)
Who do we always try to please?

243. The football match will take place tomorrow, won’t it? (Disjunctive)

244. I had lunch with the Prime Minister yesterday. (General)
Did I have lunch with the Prime Minister yesterday?

245. The answers must be written on one side of the paper. (Alternative)
Must the answers be written on one or two sides of the paper?

246. I have been awake for a long time. (Special)
How long have I been awake?

247. My sister is very fond of expensive presents. (Special)
Wha kind of presents is my sister ver fond?

248. By the end of the year the pupils will have read all the books on the list. (General)
Will the pupils have read all the books on the list by the end of the year?

Ամբոխ

Ամբոխի մասին պատկերացումները սովորաբար առաջանում են` ելնելով մարդկանց անձնական փորձից:Մեզնից յուրաքանչյուրը իր կյանքի ընթացքում գոնե մեկ անգամ կա՛մ եղել է ամբոխում, կա՛մ էլ տեսել է ամբոխի կազմում գտնվող մարդկանց վարքը:

Հոգեբանական տեսանկյունից ամբոխ հասկացության  տակ հարկավոր է հասկանալ այն մարդկանց անկազմակերպ հավաքը, որոնք չունեն ընդհանուր գիտակցված նպատակ և, որպես կանոն, գտնվում են հուզական լարվածության վիճակում:

Ամբոխը կարող է կազմված լինել սկսած մի քանի հոգուց մինչև մի քանի հազար մարդկանցից, ինչպես տեսնում ենք, օրինակ, զանգվածային միտինգների և ցույցերի ժամանակ:Այն որոշակի ներքին կառուցվածք և կազմակերպվածություն չունի: Սովորաբար առաջանում է անսպասելիորեն և, ըստ առաջանալու պատճառների և ակտիվության, լինում է մի քանի տեսակ:

Կան պատահական ամբոխներ, որոնք գործունեության որևէ դրդապատճառ չունեն: Պարզ ամբոխ է «անբան», անգործ մարդկանց կուտակումը մեկ վայրում, որտեղ նրանք ինչ-որ բանի նկատմամբ հետաքրքրություն են դրսևորում:

Կան դիտողների, ունկնդիրների, հանդիսատեսների ամբոխներ, որոնք իմացական հետաքրքրասիրությունից դրդված հավաքվում են դիտելու որևէ համերգ, ելույթ կամ այլ իրադարձություն: Համախոհական կամ կոնվենցիալ անվանում են այնպիսի մարդկանցից հավաքված ամբոխը, որոնք հավաքվել են որևէ մարզական կամ այլ մրցակցության ներկա գտնվելու համար: Ամբոխի տեսակ է նաև փրկություն որոնող մարդկանց ինքնաբերաբար առաջացած խումբը, որոնք հայտվել են միևնույն  վտանգավոր պայմաններում(հրդեհ, երկրաշարժ, ջրհեղեղ, տեխնոգեն վթարներ և այլն) և պետք է համատեղ խույս տան այդ վտանգից:

Այդպիսի ամբոխը հաճախ խուճապի մեջ է գտնվում:

Ագրեսիվ ամբոխը, որի ակտիվության հիմնական դրդապատճառը թշնամությունն է մարդկանց կամ որևէ երևույթի նկատմամբ, միասնական գործողությունների միջոցով պարպում է իր մեջ կուտակված չարությունը: Այդպիսին են,օրինակ, ջարդարարների խմբերը:Զմայլվածների ամբոխ հաճախ կարելի է տեսնել, օրինակ, կրոնական արարողությունների և ծեսերի ժամանակ, որը նրանց մղում է միասնական գործողությունների:

Կյանքում քիչ չեն հանդիպում նաև մրցակցության մեջ մտած մարդկանցից կազմված ամբոխներ:

Նման ամբոխի օրինակ կարելի է համարել որևէ ապրանք գնելու համար անկազմակերպ հերթի կանգնած  մարդկանց ամբոխը:

Ամբոխի հոգեբանական առանձնահատկությունների և նրանում անհատների վարքի հիմնական գծերի մասին հետաքրքրական տեսակետներ են առաջադրվել դեռ վաղուց:

Ֆրեյդը, ուսումնասիրելով ամբոխի հոգեբանությունը, եկել է այն եզրակացության, որ ամբոխում անհատի վարքագիծը փոխվում է, իռացիոնալի և անգիտակցականի ազդեցության տակ մեծանում է ոգևորվածությունը, մարդը այնպիսի վարքագիծ է  ցուցաբերում, որը այլ պայմաններում չէր ցուցաբերի:

Ամբոխի հոգեբանության ավելի հիմնարար աշխատանքներ են թողել Գուստավ Լեբոնը, Գաբրիել Թարդը, Ուիլֆրեդ Թրորերը և Էլիաս Կանետին:

Աղբյուր …………………..

Special questions

John is writing a letter.
1. What is John writing?

She walks home from school.
2. Who walks home from school?

The children are sitting in the garden.
3. Where are the children sitting?

Peter runs with his dog on Sundays.
4. When does Peter run with his dog?


My rabbit has a cage in the garden.
5. What does my rabbit have in the garden?

They go to work by bus.
6. How do hey go to work?

David likes cats because they are nice.
7. Why does Davit like cats?

Jenny isn’t sleeping late today.
8. Who isn’t sleeping late today?

We are going to the cinema.
9. Where are we going?


I’m leaving now.
10. When am I leaving?

Մի՞թե մենք կհանդիպենք

Կարդալ նամակը, կետադրել, համեմատել բնագրի հետ:

«…Տխուր է: Արդյոք երազա՞նքն է անիրականալիի մասին, թե՞ կարոտը անդառնալի-հեռավորի մասին, չգիտեմ: Ինչ-որ տարօրինակ զգացողություն է: Կարծես թե նամակը հին վաղուց ծանոթ մի ժամանակ մոտիկ և անակնկալ հեռացած մեկից է: Կարծես հարազատ և տարորեն հեռու, գուցե առհավետ նույնիսկ ամենից հավանական է առհավետ հեռու մեկից: Միթե՞ մենք կհանդիպենք: Միթե՞ կմտերմանանք երբևէ:
«Կուզենայի ավելի մոտիկ…» «Այդպես դասավորվեցին հանգամանքները»:
Ես էլ էի ուզում, հիշո՞ւմ եք:
Ինձ էլ խանգարեցին հանգամանքները: Բայց չէ որ մեզանից յուրաքանչյուրը կարող էր ասել «ուզո՛ւմ եմ»: Եվ մոտենալ: Միթե՞ սարսափելի է մարդուն մոտենալը և մոտիկից նայելը: Երբեմն այո: Բայց չէ՞ որ ամեն մեկը չարժե դրան: Գուցե ես էլ չարժեմ: Իսկ Դո՞ւք: Չգիտեմ: Բայց ես կուզենայի ավելի մոտիկ լինել ինչպես և դուք, և համենայն դեպս մենք չմոտեցանք: Իսկ գուցե հենց դուք եք նա, որը չկա այս աշխարհում: Լավ է նրանց համար ովքեր սիրում են և սիրված են: Նրանց համար հանգամանքներ չկան:
Եթե ես սիրեի: … Մի տեսակ քարացել է հոգիս: Սառել է:
Անկամ ու հոգնած:
Գարունն այստեղ աշնան պես է:
Անձրեւ ու անձրեւ:
Տխրություն:
Մենակություն: Մշտապես:
Մենք բոլորս այդպես ենք: Տա՛ աստված, որ ուժգին սիրեք ում, որ սիրում եք: Սիրուց լավ բան չկա:
Իսկ ով կձայնի մեզ մեռածներիս «ելեք»: Ով կասի մեզ տրտումներիս ու միայնակներիս հավատով ու տիրական «սիրեցեք եւ դուք կհաղթեք մահվան»:
Անձրև է: Ցեխ: Գիշեր: Միայնություն: «Հեռվություն»: Ինչ սարսափելի հեռվություն: Մարդ կարողանար սպանել այս միայնությունը: Տա՛ աստված, որ ուժգին սիրեք… Հանդիպում ես, ծանոթանում, բաժանվում: Հավիտենական շրջապտույտ: Եվ հոգումդ վերստին դատարկություն է ու միայնություն: Եվ թախիծ: Հոգնածություն, մահացու հոգնածություն: Ինձ թվում է, թե ես մեռնում եմ: Ուզում եմ, որ երբ կմեռնեմ եւ շուրջս մահվան լռությունը կտիրի գերեզմանիս վրա հանկարծ, բայց աննկատելի երաժշտություն հնչի, որ ճերմակ շորերով մի աղջիկ բերկրալից խաղաղ, տրտմությամբ լի մի եղանակ նվագի, անիրականալիի, հեռավորի, առհավետ հեռավորի մասին: Որ շուրջս ծաղկեն փաղքուշ, պայծառ անմոռուկներ` ինչպես լուսավոր տխրության եւ մեղմ ուրախության մեղեդի:
Ախ՜, նորից այս տաղտկալին, աշնանայինը, հնազանդնու մորմոքունը՝ սիրտ ճմլողը: Հավերժորե՜ն, հավերժորե՜ն:Մարդ ազատվեր սրանից՝ այս անբացատրելի, այս տարօրինակ տխրությունից: Այս սարսափելի հոգնածությունից: Այս տաղտուկից …»

Առաջին աշխարհամարտ

Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին

  • Ներկայացրե՛ք Առաջին աշխարհամարտի ընդհանուր կառուցվածքը

Առաջին համաշխարհային պատերազմը տեղի է ունեցել տերությունների 2 խմբավորումների՝ գերմանա-ավստրիական (Գերմանիա, Ավստրո-Հունգարիա, Թուրքիա, 1915 թ-ից՝ Բուլղարիա) և Անտանտի (Մեծ Բրիտանիա, Ռուսաստան, Ֆրանսիա, Սերբիա, 1917 թ-ից՝ ԱՄՆ և այլն, ընդհանուր թվով 34 պետություն) միջև: Պատերազմն ավարտվել է Անտանտի հաղթանակով. փլուզվել են Ավստրո-Հունգարական, Օսմանյան, Ռուսական, Գերմանական կայսրությունները, աշխարհի պետությունների թիվը 59-ից հասել է 71-ի:Պատերազմի նպատակն աշխարհը վերաբաժանելն էր, նրա քաղաքական քարտեզը վերաձևելը: Անգլիան ծրագրել էր կործանել իր ամենավտանգավոր մրցակցին՝ Գերմանական կայսրությունը, Թուրքիայից վերձնել Միջագետքն ու Պաղեստինը, ամրանալ Եգիպտոսում և պահպանել իր գաղութային կայսրությունը: Ֆրանսիան ուզում էր վերադարձնել 1871 թ-ին Գերմանիայի գրաված Էլզասն ու Լոթարինգիան և զավթել Սաարի ածխի ավազանը: Գերմանիան, նպատակադրվելով տիրապետող դիրք գրավել Եվրոպայում, ձգտում էր պարտության մատնել Անգլիային, Ֆրանսիային, Բելգիային ու Հոլանդիային, զավթել նրանց գաղութները, մասնատել Ռուսաստանը: Ավստրո-Հունգարիան մտադիր էր զավթել Սերբիան ու Չեռնոգորիան, իսկ Ռուսաստանը ցանկանում էր գրավել Գալիցիան ու Արևմտյան Հայաստանը, կործանել Օսմանյան կայսրությունը, նվաճել Բոսֆոր և Դարդանել նեղուցները, դուրս գալ Միջերկրական ծով: Թուրքիան որոշել էր գրավել Կովկասը, Ղրիմը, Իրանի Ատրպատական նահանգը, Միջին Ասիան և իրագործել իր պանթուրքական ծրագիրը:

  • Ինչու՞ էր այն կոչվում աշխարհամարտ

Առաջին համաշխարհային պատերազմը անվանում են աշխարհամարտ, քանի որ պատերազմին մասնակցել են աշխարհի գրեթե բոլոր պետությունները, աշխարհի 59 պետություններից պատերազմին մասնակցում էր 38-ը։

  • Ինչպիսի իրավիճակ էր պատերազմի Արևմտյան և Արևելյան ճակատներում

Արևմտյան ճակատ

1914 թ-ի ամենամեծ ճակատամարտը տեղի է ունեցել Մառն և Էն գետերի շրջանում, որտեղ 2 կողմից մասնակցեց 1,5 մլն մարդ, զոհվեց և վիրավորվեց 600 հզ-ը: Ֆրանս-անգլիական զորքերը կանգնեցրին գերմանական զորքերի հարձակումը դեպի Փարիզ և հակառակորդին ստիպեցին նահանջել մինչև Էն գետը:  Արևմտյան ճակատում սկսվեց դիրքային պատերազմ: 1916 թ-ին Գերմանիան խոշոր հարձակում ձեռնարկեց Վերդենի շրջանում (Արևմտյան ճակատ), որտեղ կողմերը վճռական հաջողության չհասան: «Վերդենյան մսաղացում» հակառակորդները տվեցին մոտ 1,5 մլն զոհ:

Արևելյան ճակատ

Օգոստոսի վերջին Գերմանիային պատերազմ հայտարարած Ճապոնիան սկսեց Խաղաղ օվկիանոսում զավթել գերմանական տիրույթները և հպատակեցնել Չինաստանը: Կովկասյան ռազմաճակատում 1914 թ-ի դեկտեմբերի 9-ից մինչև 1915 թ-ի հունվարի 5-ը Սարիղամիշի մոտ ռուսական բանակը գլխովին ջախջախեց թուրքական 90-հզ-անոց զորքը (փրկվեց միայն 12 հզ-ը), իսկ ռազմական նախարար Էնվեր փաշան հազիվ խուսափեց գերեվարվելուց: Արևելյան ռազմաճակատում ռուսական զորքերը պարտության մատնեցին Ավստրո-Հունգարիային (ավելի քան 1 մլն սպանված ու վիրավոր, 400 հզ. գերի): Դրա շնորհիվ փրկվեց Իտալիան, որը պարտվել էր ավստրիացիներից: Ռուսները թուրքերին վտարեցին նաև Իրանի Ատրպատական նահանգից: Կովկասյան ճակատում ռուսական զորքերը, հաջող հարձակում ձեռնարկելով, 1916 թ-ին գրավեցին Էրզրումը, Երզնկան, Մամախաթունը, Տրապիզոնը, Բիթլիսը և այլ տարածքներ՝ հասնելով Սեբաստիայի վիլայեթ:

Կապիտալի ծագումը

Կապիտալի ծագման պատմական նախադրյալներն են ապրանքային արտադրությունը, ապրանքաշրջանառության ու առևտրի զարգացումը։ Այն առաջանում է կապիտալի նախասկզբնական կուտակման կամ ֆեոդալիզմից կապիտալիզմին անցնելու շրջանում, երբ, միլիոնավոր մանր արտադրողների ունեզրկման հետևանքով աշխատուժը դառնում է ապրանք, և ձևավորվում են պրոլետարիատն ու բուրժուազիան։ Բանվորները, այլ գոյամիջոց չունենալով, հարկադրված իրենց աշխատուժը վաճառում են կապիտալիստին։ Վերջինս արտադրության պրոցեսում միավորում է շուկայում գնած ապրանքները՝ աշխատուժն ու արտադրամիջոցները, և արտադրության պրոցեսում դրանց արտադրողական սպառումից, նորաստեղծ ապրանքի իրացումից հետո ստանում է կանխավճարված կապիտալից մեծ արժեք՝ հավելյալ արժեք։

Կապիտալի ընդհանրական բանաձևն է՝ Փ—Ա—Փ’, որտեղ Փ-ն փողն է, Ա-ն՝ ապրանքը, Փ’=Փ+ΔՓ-ն՝ կանխավճարված փողի և որոշ աճի՝ հավելյալ արժեքի, գումարն է։ Իմպերիալիզմի փուլում կապիտալիստական արտադրության շարժառիթ է դառնում մենաշնորհային շահույթի ստացումը։ Կապիտալը Մարքսը բացահայտեց կապիտալի երկու մասերի՝ հաստատուն և փոփոխուն կապիտալների միջև եղած որակական տարբերությունները։ Հաստատուն կապիտալը (C) ծախսվում է արտադրամիջոցներ ձեռք բերելու համար։ Վերջինիս արժեքը բանվորի կոնկրետ աշխատանքով փոխանցվում է նորաստեղծ արդյունքին և չի փոխում իր մեծությունը, նոր արժեք չի ստեղծում։ Փոփոխուն կապիտալը (V) ծախսվում է աշխատուժ գնելու համար, վճարվում է որպես աշխատավարձ և բանվորի հավելյալ աշխատաժամանակում ստեղծած հավելյալ արժեքի (m) աղբյուրն է։ Կապիտալի ինքնաճումը տեղի է ունենում կապիտալի պտույտի և կապիտալի շրջապտույտի պրոցեսում։ Ուսումնասիրելով վերջինս՝ Մարքսը գիտականորեն հիմնավորեց կապիտալի բաժանումը (ըստ պատրաստի ապրանքի արժեքի փոխանցման եղանակի) հիմնականի և շրջանառուի։ Կապիտալի պտույտի պրոցեսում նրա մի մասը մշտապես գտնվում Է ապրանքային և դրամական ձևերում։ Կապիտալի այդ մասերի առանձնացումը հանգում Է առևտրական կապիտալի և փոխատվական կապիտալի ձևավորման, որոնք առևտրական շահույթի և տոկոսի ձևով իրենց տերերին տալիս են արտադրության պրոցեսում ստեղծված հավելյալ արժեքի մի մասը։

Մեծ չափերի շահույթ ստանալու համար կապիտալիստները հավելյալ արժեքի մի մասը կուտակում են, որն ուղեկցվում Է կապիտալի ամակենտրոնացման և կապիտալի կենտրոնացման աճով, արտադրության կենտրոնացման բարձր աստիճանում՝ կապիտալիստական մենաշնորհների առաջացմամբ։ Զարգացնելով հավելյալ արժեքի մարքսյան տեսությունը՝ Վ. Լենինը բացահայտեց ֆինանսական կապիտալի Էությունը։ Կապիտալիզմի վերացման և արտադրամիջոցների սոցիալիստական սեփականության պայմաններում կապիտալը, որպես տնտեսական կատեգորիա, դադարում Է գոյություն ունենալ։

Special questions

I shall have to learn the time of his arrival.
What shall I have to learn?

I shall never understand you properly.
Who shall I never understand properly?

He wanted to go to the bank of the river with his friend.
Who did he want to go bank of the river?

We had to go to the railway station to see our friend off.
Why did we have to go the railway station?

They haven’t seen him latcly.
Whom they haven’t seen latcly?

He has to come to London about twice a month.
How many times do he has to come to London?

They talked much about the new play.
What did they talk much about?

He had to wait for her for an hour.
How long did he have to wait for her?

I have a rest after lunch.
When have I a rest?

He has never told me about his parents.
Who has he never told me about?

It took them half an hour to finish the work.
How long did it take them to finish the work?

I have always wanted to visit London.
Where have I always wanted to visit?

Ed and Jennifer started their journey around the world 3 months ago.
What did they start 3 months ago?

These thieves usually work at night.
Which thieves do usually work at night?

He hasn’t eaten anything for 24 hours.
How long hasn’t he eaten anything?

He had to wait for her for 2 hours before she came.
Who did he have to wait for 2 hours before the came?

I have just been to the butcher’s.
Where have I just been?

They had to stay there longer than they expected.
How long did hey have to stay there?

We shall work harder next year.
How shall we work next year?

My elder brother joined the air-force when he was 17.
When did he join the air-force?

I was looking at your photos while you were out.
Whose photos was I look while you were out?

He saw a nice tie in the shop window.
What kind tie did he see in the shop window?

The porter was hardly able to carry my luggage.
What was the porter hardly able to carry?

They have been to the picture gallery twice this week.
How many times did they have be to the picture gallery this week?

I read detective stories when I am on holiday.
When do I read detective stories?

We shall choose some new dresses for Ann.
Whom shall we choose some new dresses?

At present he is reading an English novel.
What is he reading a novel at present?

Հայոց լեզու

Կետադրական աշխատանք
Արտագրե՛լ և կետադրե՛լ։
ա) Միշտ էլ հետաքրքրվել եմ բնության բոլոր արարածներով, և դրանցից որն
էլ պատահել է փորձել եմ մանրազնին ուսումնասիրել: Մի օր` տարիներ առաջ`
ճահճային թռչունների որսի ժամանակ մի կրիա գտա և բերեցի տուն: Տանը
պատշգամբի մի անկյունում նրա համար ստեղծեցի մի հարմար անկյուն բերելով
խոտեր ճյուղեր ու հարդ: Ինքնամփոփ ու զգույշ են կրիաները բայց երբ համոզվում են որ իրենց որևիցե վտանգ չի սպառնում պատյանից դուրս են հանում
գլուխն ու ոտքերը և քայլում դանդաղ ու անճոռնի շարժումներ անելով: Փոքր-ինչ
ընտելանալուց հետո նույնիսկ կեր են վերցնում ձեռքիցդ: Սակավապետ ու քչակեր
կենդանիներ են դրանք շաբաթներով կարող են ոչինչ չուտել  բայց շատ հեշտ են
դիմանում  որովհետև շարժումներ քիչ են անում  և էներգիա քիչ է ծախսվում: Ժողովրդական մի հինավուրց ավանդություն կրիայի դանդաղաշարժությունը բացատրում է նրանով որ ուր էլ լինի կրիան իր տան մեջ է ուստի չի շտապում:

բ) Ծիրանի ծառը դարձավ գյուղի բնակիչ։ Դժվար էր ասել` երբ և ով էր կորիզը
նետել եկեղեցու գմբեթին, բայց ավելի դժվար էր ըմբռնել թե ինչպես էր կորիզը
հարմարվել ճեղքում և արմատները թել-թել տարածել շաղախի միջով։ Այո’, զարմանալի էր, բայց ծառը գոյատևում էր ու մարդիկ դադարեցին զարմանալուց։ Գիտե’մ, եկող գարնանն էլ ծառը կծաղկի ու հետո կծածկվի պտուղներով, և գյուղի
տղաների հերթական կենսախինդ սերունդը դարձյալ չհամբերելով կմագլցի վեր,
կպոկի դեռևս չհասած կանաչ պտուղները` շտապելուց ու խառնաշփոթից մի քանի
ճյուղ կոտրելով։ Հետո նրանք մի խորին խորհրդով կնստեն վերևում, կիսավեր
գմբեթի վրա կսեղմվեն իրար` ճգնելով տեղավորվել ծիրանենու թրթռացող ստվերում։ Իսկ ծառը կհամբերի ու մյուս գարնանն էլ կհագնի ճերմակ ծաղիկներով իր
հարսանեկան զգեստը։

գ) Սեղաններից մեկին դրված էր ճեփ-ճերմակ գլխարկ, մյուսին` սև: Աճպարարը նապաստակին իջեցնում էր մի գլխարկի մեջ, հետո հանում էր մյուս գլխարկից`
արժանանալով հանդիսատեսների որոտընդոստ ծափերին: Հանդիսատեսները
շատ էին տեսել այդ համարը, բայց դարձյալ ծափահարում էին, մինչև իսկ ապշում,
որովհետև այն ընդունված էր օրինաչափ: Մարդիկ աշխարհում մի հիմնարկ են
ստեղծել` կրկես։ Այնտեղ պետք է հավաքվեն, պետք է գա մի ծաղրածու կամ աճպարար, ցույց տա որևէ ներկայացում պարզունակ կամ անըմբռնելի, և իրենք
պետք է ծափահարեն: Ու հիմա աճպարարը, հետևելով այդ անխախտ պայմանավորվածությանը, անբասիր պարտաճանաչությամբ կատարում էր իր գործը, և մարդիկ զվարթ ծիծաղում էին: Արտասովոր ոչինչ չկար. իրենց ամենօրյա տեղերում
էին թե’ հսկիչները, թե’ հասարակությունը, թե’ նապաստակը և թե’ աճպարարը: Եվ
աճպարարն էլ հրճվում էր իր արածներով, որոնք հեքիաթային էին թվում նույնիսկ
իրեն, չնայած երևի միլիոն անգամ կատարել էր:

Լրացնել բաց թողած տառերը:
Դուրս գրել հնչյունափոխված բառերը, վերականգնել անհնչյունափոխ արմատները:

Տասներկուերորդ դարում անողոք ու անօրեն թշնամին պաշարեց Բաղաբերդը: Երբ գրավեց այն, հրո ճարակ  դարձրեց ավելի քան իննսուն հազար մագաղաթե մատյան:
Մինչ այդ քաջարի մի հայորդի փորձեց ինչ-որ բան փրկել: Կտրիճ երիտասարդը մեջքին կապեց տասնինը թանկարժեք մատյաններ, ահռելի անդնդախոր կիրճի վրայով պարանով անցավ հանդիպակա- կողմը: Մտավ անտառ ու կանգ առավ հաստաբուն մի թ-կենու մոտ: Փրկված մատյանները թաքցրեց սաղարթախիտ ծառի հսկայական փչակում:
Անձնվեր երիտասարդի մասին որև-  տեղեկություն չի պահպանվել, իսկ փչակը ութ հար-ր տարի ծառայեց իբրև յուր-րինակ մի մատենադարան, որը հայտնաբերվեց պատահաբար: Այժմ հնամենի մատ-նները պահպանվում են մեր երկրի գլխավոր ձեռագրատանը։

«Մթնշաղի անուրջներ». Տերյան

Կարդալ «Մթնշաղի անուրջներ» ժողովածուի բանաստեղծությունները:
Ընտրել դուր եկած բանաստեղծությունները`

  • ամենահուզիչ

ՀՐԱԺԵՇՏ

Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Լուռ ու տխուր,
Հեզ գունատվող աստղի նըման։
Ես գնում եմ տրտում-մենակ,
Անժամանակ
Ծաղկից ընկած թերթի նըման։
Դու գնում ես՝ չգիտեմ ուր,
Սրտակըտուր
Լացըդ պահած իմ հայացքից։
Ես գնում եմ լուռ անտրտում,
Բայց իմ սրտում
Ցավ է անվերջ, մահո՜ւ կսկիծ…
1904

  • ամենատխուր

Դժկամ նայում են ժայռերը խոժոռ,
Տխուր խաղում են ալիքները ժիր. —
Ընդունիր հոգիս մոլոր, մենավոր,—
Վերջին աղոթքիս խոսքը մի՛ մերժիր։
Սողում են դանդաղ օրերը անծիր,
Կորած Է մթնում մոլոր իմ ուղին.—
Քնքուշ խոսքերով թախիծըս ցրիր,
Անխոս ամոքիր ցաված իմ հոգին։
Մի անմեռ ցավ կա երկրում այս տխուր,
Մի ցուրտ, հոգեմաշ հուսահատություն
Կորցըրած հավետ և՛ երազ, և՛ հուր,
Ես վերջին անգամ քե՛զ եմ աղոթում։
Դժկամ նայում են ժայռերը խոժոռ.
Տխուր խաղում են ալիքները ժիր.
Փայփայիր սիրտըս հավետ մենավոր,
Վերջին աղոթքիս խոսքը մի՛ մերժիր…
1905

  • ամենաանհույս

ՍՈՆԵՏ

Կյանքին միշտ օտար, մահից վախեցող —
Ես շրջում էի այս գունատ երկրում,
Ուր չկար ցավի երջանկության ցող
Եվ ոչ չըմեռնող բախտի դառը թույն։
Նա իր կարոտով ու իր ցանկությամբ
Վառվեց իմ ամուլ գոյության վերա —
Քնքուշ, հեռավոր մի հրեղեն ամպ՝
Ես նորան տեսա ու բախտից մեռա…
Նա իր բոցերով այրեց ու գընաց.
Նա բերեց հոգուս մահու քաղցր կյանք,
Ուր հեզ վառվում է հավիտյան անլաց
Անմեռ տրտմության մի պայծառ տանջանք,—
Մի պաղ քարացում աղոթքի կանգնած,
Մի վայելք֊հուշի չըմեռնող արբանք…
1905

  • ամենաերազկոտ

 14 ՏՈՂ

Արդյոք նորից երազնե՞րն են թափառում,
Սիրո անուշ նվագնե՞րն են ինձ կանչում.
— Դալուկ աշնան տխուր շողերն են մարում,
Սարից իջնող աղբյուրներն են կարկաչում։
Ես լսում եմ հիացմունքի մի շշուկ,
Արդյոք դո՞ւ ես նորից հոդիս մեղմ հուզում.
— Այն գիշերն է, այն հուշերն են տրտմաշուք,
Այն աստղերն են ցուրտ երկնքում երազում։
Ես ընկած եմ անծայր դաշտում միայնակ,
Երազնե՜րըս, երազնե՜րըս, որ անցան.
Արդյոք դո՞ւ ես գիշերի պե<ս հերարձակ,
Գիշերի պես խորհրդավոր, դյութական.
— Դալուկ աշնան մերկ անտառն Է շառաչում,
Լույս հուշերի վտակներն են կարկաչում…
1905

Text 14. Line number

Text 14

Line number
1. William Caxton was the first English printer. He was born in Kent in 1422. His
2. father was a farmer. William did not want to become a farmer like his father. So
3. his father sent him to London. He worked in an office which traded with different
4. countries. William liked to read new books which were printed in Europe.
5. At the age of thirty William Caxton started his own business in Belgium. Later
6. he left his business and began to translate French books into English. He became
7. interested in printing and at last he learnt to print. But what William Caxton wanted
8. very much was to have his own press one day and he did.
9. He brought his printing-press to London. Printing was something new at that time
10. and some people thought it was the work of the devil. Some of the people wanted
11. to break his press. Caxton printed his first book in 1477. It was the first book
12. printed in the English language. The book was Caxton’s translation of the French
13. «Tales of Troy».
14. William Caxton printed about eighty books. He translated thirty-one books from
15. French. Caxton died in 1491.

1. William Caxton was sent to London as

a) he didn’t like his father
b) he was interested in trade
c) he wanted to work in an office
d) he refused to become a farmer

2. The word printed in line 11 means

a) drew
b) painted
c) translated
d) published

3. According to Paragraph 2, lines 5-8, Caxton was eager

a) to leave for Belgium
b) to have his own press
c) to print French books
d) to translate English books into

4. The English translation of «Tales of Troy» was

a) the first book printed in 1477
b) the only book printed by Caxton
c) thought to be the work of the devil
d) not allowed to be printed

5. According to the text, Caxton

a) translated eighty books
b) printed his first book in French
c) printed thirty-one books in French
d) translated a series of books from French

Ընտրել ավելորդ բառը։
Choose the odd word.

1. I had read this evening that a new advertising agency has been founded.

a) had
b) that
c) agency
d) been

2. You will regret it if you go on with annoying people like that.

a) it
b) on
c) with
d) annoying

3. I played so much football yesterday that I wore out of two pairs of boots.

a) so
b) football
c) that
d) of

4. Extremely too little stress can result in boredom and feeling frustrated with life.

a) extremely
b) little
c) in
d) feeling

5. Heathrow Airport, which near London, is the world’s busiest international airport.

a) Heathrow
b) which
c) world’s
d) airport

6. There has been a steady rise in the average temperature around the planet over the last hundred years or so much.

a) been
b) average
c) over
d) much

7. You will have eaten all the biscuits before the guests will arrive if you don’t stop.

a) have
b) the
c) will
d) don’t

8. What if everyone in the world spoke one the same language?

a) what
b) everyone
c) one
d) same

9. He reached to the door first, preventing Mary from escaping.

a) to
b) first
c) from
d) escaping

10. If for some reason you are unable to connect to the Internet, just contact with us.

a) some
b) unable
c) the
d) with

11. Queen Victoria was the youngest queen to sit down on the throne of England.

a) queen
b) youngest
c) down
d) on

12. A girl in a jeans doesn’t look as nice as a girl in a dress.

a) a
b) doesn’t
c) look
d) as

13. To communicate well with another person, you not only need to be able to talk clearly, but you also need to listen actively, too.

a) not
b) clearly
c) also
d) too

14. Although children in the same family can grow and change in different ways depending on the traits they inherit.

a) although
b) same
c) different
d) the

15. In terms of statistics, Belfast is the most safest city in the United Kingdom.

a) of
b) most
c) safest
d) the

16. The hospital where you were born there was closed down quite a while ago.

a) where
b) were
c) there
d) down

17. Lots of people give one to another presents at Christmas.

a) of
b) one
c) to
d) another

18. Before getting up quickly from the sofa Mary rushed towards the door.

a) before
b) up
c) quickly
d) towards

19. Some of plants use the sun’s energy instead of burning coal or oil.

a) of
b) the
c) sun’s
d) instead

20. He occasionally was spent some of his pension on betting but he rarely won anything.

a) was
b) of
c) on
d) rarely

21. At the beginning of May he left for the United States on doing business.

a) at
b) for
c) the
d) doing

22. Today many communities are working hardly to reduce pollution to help keep the environment clean and attractive.

a) many
b) hardly
c) help
d) keep